හන්තාන ලිනක්ස් 15 නිකුත් වේ!

හන්තාන ලිනක්ස් ව්‍යාපෘතියේ තවත් නිකුතුවක් වන හන්තාන ලිනක්ස් 15 නිකුත් විය!. මෙය හන්තාන ව්‍යාපෘතිය යටතේ නිකුත් කළ 5 වන නිකුතුව වන අතර එහි පළමු නිකුතුව 2009 සැප්තැම්බර් මස 19 දින ජගත් නිදහස් සහ විවෘත මෘදුකාංග දිනයට සමගාමීව නිකුත් විය.

නොකඩවා පස්වන නිකුතුවත් නිකුත් කිරීමට අප හට හැකියාව ඇත්තේ අප හා බැදුණු ශක්තිමත් ප්‍රජාව බව නොරහසකි. හන්තාන 14 (ගගන) නිකුතුව මේ වන විට මෙරට පාසැල් 15කට අධික සංඛ්‍යාවක (පරිගණක 500කට වැඩි) භාවිත වන අතර ඉන් එක් පාසැලක් ප්‍රාථමික පාසැලක් වීමද සුවිශේෂී වේ. එමෙන්ම රුවන්පුර විද්‍යාපිඨයේ පරිගණක 80කින් යුත් පරිගණක විද්‍යාගාරයෙදි හන්තාන ලිනක්ස් භාවිතය සඳහා පහසුකම් මේ වන විට සලසා ඇත.

තවද හන්තාන පරිශීලක ප්‍රජාව සඳහා වූ ෆෝරමයද ඉතා සක්‍රීය ව ක්‍රියාත්මක වේ. එමෙන්ම පසු ගියදා නිකුත් කළ හන්තාන ප්‍රජා සඟරාව ද ප්‍රජාව වෙත තොරතුරු සහ දැණුම ගෙනයාමෙදි තවත් විශේෂ කාර්යයක් සිදු කරයි. තවද 2011 වසර තුළදි හන්තාන 14 නිකුතුව අඩංගු DVD තැටි 2000කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් ලංකාව පුරා බෙදි ගොස් ඇති අතර ප්‍රායෝගික පුහුණු වැඩසටහන් සහ දේශණ වැඩසටහන් සඳහා එක් වූ පිරිස 1000කට වඩා වැඩි වේ. එමෙන්ම ජාතික අධ්‍යාපන ආයතනයේ විවිධ දෙපාර්තුමෙන්තු තුළ පරිගණක 25 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක ස්ථාපිත කළ අතර කණ්ඩායම් 5කට මේ වන විට ප්‍රායෝගික පුහුණු වැඩසටහන් නිමකර ඇත. තවද ශ්‍රී ලංකා නාවික හමුදා මූලස්ථානයේදි තොරතුරු තාක්‍ෂණ අංශයේ සේවයේ නියැලෙන විවිධ නිළයන් වලට අයත් 35 දෙනෙක් තෙදින පුහුණු වැඩසටහනට එක් වුයේ හන්තාන ලිනක්ස් පදනම් කරගෙන සාමාන්‍ය කටයුතු සහ මෘදුකාංග සංවර්ධණ කටයුතු ඉදිරියට පවත්වාගෙන යාමට අවශ්‍ය දැනුම ලබා ගැනීමටයි.

පරණ Ubuntu Install කිරීම නවතමු.

අප සෑම විටම උබන්ටු ස්ථාපනය කරන්නේ අන්තර්ජාලයෙන් ලබාගත් iso එකක් මගිනි. නමුත් සෑම විටම එසේ ලැබෙන්නේ අළුත්ම update සහිත Ubuntu නොවේ.

නමුදු ඔබට වේගවත් අන්තර්ජාල සබදතාවක් ඇත්නම "Installation Minimal CD" මගින් ඔබ පරිගණකයට උබන්ටු ස්ථාපනය කරගන්නා විටම නවතම updates ටික ලබාගන්නට පුළුවන්. තවත් වාසියක් නම් එකම Installation Minimal CD එක යොදාගෙන විවිධ වූ උබන්ටු සංස්කරන පරිගණකයේ ස්ථාපනය කරගත හැකි වීමයි.

ඉතින් Ubuntu Minimal CD එක download කර ගන්න මේ සම්බන්දකය හරහා යන්න. එම iso එක 20MB තරම් කුඩා අගයක් ගනියි.

youtube වීඩියෝ download කිරීමට youtube-dl

ලිනක්ස් මෙහෙයුම් පද්ධති භාවිතා කරන බොහෝ දෙනෙකුගේ ප්‍රියතම youtube වීඩියෝ ඩවුන්ලෝඩරය වන්නේ youtube-dl ය. ඉතින් නොදන්න අය ඉන්නවනම් එය ඔබේ ලිනක්ස් පරිගණකයේ ස්ථාපනය කරගන්නා හැටි මෙම ලිපියෙන් කියන්නම්.

youtube-ld යනු ලිනක්ස් shell එක හරහා වැඩ කරන python script එකක්. මෙම youtube-dl ඔබේ පරිගණකයේ ස්ථාපනය කර ගැනීමට

yum install youtube-dl (hanthana/fedora ඇතිවිට)
sudo apt-get install youtube-dl (ubuntu ඇතිවිට) 

යන commands දෙකෙන් එකක් යොදා ගන්න. මෙසේ youtube-dl ස්ථාපනය කර ගත් පසු ඔබට අවශය වීඩියෝව download කිරීමට shell එක තුළ

youtube-dl -o <ඔබේ/වීඩියෝවට/ලබාදෙන/නම.flv>  <youtube URL>

ලෙස ලබා දෙන්න. උදාහරණයක් ලෙස දුෂාන්ගෙ "ඔබ ඉන්නෙ කොහෙද කියා" වීඩියෝව download කරමු. ඒ සදහා shell එකේ

youtube-dl -o ObaInnekohedaKiya.flv http://www.youtube.com/watch?v=wGh8OYeQWUc youtube-dl 

යොදා ගන්න. 

youtube-dl latest python script එක ලබා ගැනීමට මෙම සම්බන්ධකය හරහා යන්න. මෙම script එක shell එකේ

python youtube-dl -o ObaInnekohedaKiya.flv http://www.youtube.com/watch?v=wGh8OYeQWUc 

ලෙස යොදා ගෙන run කරන්නට පුළුවන්.

How To Install Contiki & Cooja Simulator

මුලින්ම මම UCSC එකේ අසංකට ස්තූතිවන්ත වෙනව මට මේක කියල දුන්නට. පළමුවෙන්ම කියන්න ඕනෙ මම Contiki ස්ථාපනය කළේ Ubuntu 11.04 වල ඉදගෙනයි. කෙලින්ම වැඩේට බැස්සොතින් පියවර වෂයෙන්

1. මුලින්ම මම Applications->Accessories හරහා ගිහිල්ල Terminal එක ඇරගත්ත.

2. මම පාවිච්චි කරන්න බලාපොරොත්තුවෙන්නෙ කොන්ටිකි වල CVS version එක නිසා ඊලගට CVS install කරගත්ත පහත command එකෙන්

sudo apt-get install cvs

3.ඊලගට මම කොන්‍ටිකි source code එක download කරගත්ත පහත command එකෙන්

cvs -z3 -d:pserver:anonymous@contiki.cvs.sourceforge.net:/cvsroot/contiki co contiki-2.x

4.දැන් මම download කරපු folder එකේ පොඩි සාම්පල් කෝඩ් ටිකක් තියෙනව. ඒකෙ තියෙන hello-world කියන සාම්පල් එක compile කරගන්න මම පහත කෝඩ් එක ලිව්වා

cd contiki-2.x.x/examples/hello-world
make TARGET=native

5. ඊට පස්සෙ ඒ compile කරපු එක පහත command එක දීල run කරා

./hello-world.native

6. ඊට පස්සෙ මම ඒ compile කරපු කෝඩ් එකට අදාලව හැදිච්ච temporary files තියෙනවනම් ඒව අයින් කරන්න පහත command එක දුන්න.

make clean

7. හරි දැන් Contiki වැඩ.

8. ඊලගට මට Contiki operating system එක run වෙන network devices simulate කරන්න හදල තියෙන cooja කියන application එක install කරගත්ත.

9. Cooja දුවන්නෙ java jre එක උඩ නිසා මට java download කරගන්න උනා. ඒ සදහා පහත පියවර සිදු කරා

sudo add-apt-repository "deb http://archive.canonical.com/ lucid partner"
sudo apt-get update
sudo apt-get install sun-java6-jdk

10.cooja compile කරගන්න මට ant කියන tool එක download කරන්න උනා. පහත command එකෙන්

sudo apt-get install ant

11. හරි ඊලගට මට cooja compile cooja folder එකට ගියා

cd tools/cooja
ant run

12. හරි දැන් cooja වැඩ කරන්න පටන් ගන්න ඕනෙ. ඒක close කරාට පස්සෙ එය compile වෙනකොට හැදිච්ච temporary files අයින් කරන්න

ant clean දුන්න.

13. කොහොම හරි cooja එකේ මම අර කලින් run කරපු hello world example එකත් run කරන්න පුළුවන්. ඒත් ඒකට තව දේවල් ටිකක් install කරන්න වෙන නිසා ඒක කරන එක නවත්තල දැම්ම. දැන් ඔය අයට Ubuntu වල contiki install කරන හැටි පුළුවන්‍ වෙන්න ඕනෙ.

ලිනක්ස් වලදි partition table එක බලාගන්නෙ කොහොමද?

මුලින්ම Applications->System Tools හරහා ගොස් terminal එක විවෘත්ත කරගන්න. ඊට පස්සෙ su හෝ sudo ලෙස ලියා root ලෙස login වෙන්න. පහත පරිදි type කරන්න

parted /dev/sda print

එවිට ඔබේ පරිගණකයේ ඇති partition table එක පහත පරිදි පෙන්වාවි.

Model: ATA TOSHIBA MK2018GA (scsi)
Disk /dev/sda: 20.0GB
Sector size (logical/physical): 512B/512B
Partition Table: msdos

Number Start End Size Type File system Flags
1 32.3kB 8390MB 8390MB primary ntfs boot
2 8390MB 14.8GB 6440MB primary ext3
3 14.8GB 15.9GB 1078MB primary linux-swap
4 15.9GB 20.0GB 4088MB extended lba
5 15.9GB 20.0GB 4088MB logical ntfs

මීට අමතරව පහත සදහන් විධානයෙන්ද ඔබට parttion table එක බලා ගන්න පුළුවන් හැබැයි ටිකක් තේරුම් ගන්න අපහසුයි. මෙම විධානය ලබා දීමට root වීම අවශ්‍ය නොවේ

fdisk -l

එවිට out-put එක මෙලෙස පෙනේවි.

Disk /dev/sda: 20.0 GB, 20003880960 bytes
255 heads, 63 sectors/track, 2432 cylinders
Units = cylinders of 16065 * 512 = 8225280 bytes
Disk identifier: 0xc273c273

Device Boot Start End Blocks Id System
/dev/sda1 * 1 1020 8193118+ 7 HPFS/NTFS
/dev/sda2 1021 1803 6289447+ 83 Linux
/dev/sda3 1804 1934 1052257+ 82 Linux swap / Solaris
/dev/sda4 1935 2431 3992152+ f W95 Ext'd (LBA)
/dev/sda5 1935 2431 3992121 7 HPFS/NTFS

ලිනක්ස් install කලාට පස්සෙ windows default OS එක විදියට තියාගන්නෙ ‍කොහොමද?

බොහෝ දෙනෙකුට තියෙන ගැටළුවක්. නමුත් පිළිතුර නම් හරිම සරලයි. ඔබේ gnome desktop එකේ System->Administration->Bootloader තෝරන්න. ඊට පස්සේ එන වින්ඩෝවෙදි ඔබේ root password එක ලබා දෙන්න.

ඉන්පසුව ලැබෙන Boot Configuration කියන වින්ඩෝවෙ Please select the default boot entry for the system යටතේ එන other කියන එක තෝරල අවශ්‍ය නම් bootloader එක විවෘත්ත වෙලා තියෙන්න අවශ්‍ය කාලයත් සකස් කරල OK බොත්තම ඔබන්න.

හම්බන්තොට ශාන්ත මරියා විද්‍යාලයේදි හන්තාන දකින්න

හම්බන්තොට ශාන්ත මරියා විද්‍යාලයේදි හෙට සහ අනිද්දා (24 සහ 25) පැවැත්වීමට නියමිත තොරතුරු තාක්‍ෂණ ප්‍රදර්ශනයෙදි හන්තාන ලිනක්ස් භාවිත කිරීමට සහ නොමිලේම ලබා ගැනීමට හැකියාව ඇත.

ජුනි මස තුළදි ලංකාවේ නගර 10කදි වැඩසටහන් 10ක් ක්‍රියාත්මක වීමට නියමිතයි. ඒ සියල්ල පාසැල් සිසුන් සහ ගුරුවරුන්ට පමණක් සීමා වන අතර සහභාගි වීමට ඇරයුම් ලබන්නේ අදාල පාසැලේ හෝ පෙදෙසේ තොරතුරු තාක්‍ෂණ සිසුන් සහ ගුරුවරුන්ට පමණයි. 

ස්තුතියි,
--
Danishka Navin
http://danishkanavin.blogspot.com
http://twitter.com/danishkanavin
http://identi.ca/danishka

ලිනක්ස් වල හයිබනේට්

ඇත්තටම වින්ඩෝස්ව වලදී එන hibernate කතන්දරය ගැන ඔබ අසා ඇතුවාට කිසිම සැකයක් නැත. සාමාන්‍යයෙන් අප නම් බොහෝ දුරට hibernate භාවිතා කරන්නේ අප පරිගණකයට ඉක්මනින් login වී අපගේ වැඩ කටයුතු පහසු කර ගැනීමටය. විශේෂයෙන් තම පරිගණකය hibernate කිරීම මගින් එය shutdown කළ පසු ඉක්මනින්ම login වීමට අවස්ථාව සැලසේ. වින්ඩෝස් වලදී නම් hibernate පහසු කම සකස් කර ගැනීමට විශේෂයෙන් settings සකස් කළ යුතුයි. නමුත් ලිනක්ස් වලදී නම් එසේ අවශ්‍ය නැත. මෙය සිදු කර ගැනීමද හරිම පහසුය. ඔබ සාමාණ්‍යයෙන් gnome desktop එකෙන් තම පරිගණකය shutdown කරන්නේ system->shutdown හරහාය. මෙසේ shutdown මත click කළ විට ලැබෙන dialog box එකේ hibernate බොත්තම එබීමෙන් ඔබටත් ඔබේ ලිනක්ස් පද්ධතිය hibernate කර ගත හැකිය.

dual boot වීමට සකස් කරගෙන ඇති වින්ඩෝස් පරිගණකයේදී නම් hibernate පහසු කම ලබා ගැනීමට නොහැක. නමුත් ලිනක්ස් වලදී ඔබේ පරිගණකය dual boot වීමට සකස් කරගෙන තිබුනා වුවත් hibernate කිරීම තුලින් ප්‍රශ්නයක් ඇති නොවීම මෙහි ඇති වාසියකි.

ලිනක්ස් වල mysql server ස්තාපනය කර ගනිමු

mysql server යනු පරිගණකයක තොරතුරු පද්ධති (databases) ගබඩා කර තබා ගන්නා ස්ථානයක් යයි සරල පාඨකයාට අවධාරනය කරනනෙමු. ප්‍රධාන වශයෙන්ම relational databases තබා ගන්නා ස්ථානයක් ලෙස mysql server සැලකිය හැක. Relational database එකක් යනු සරලවම වගු ආකාරයට (rows සහ columns) තොරතුරු ගබඩා කර තබා ගන්නා ස්ථානයක් ලෙස මතක තබා ගන්න.

සර්වරයක් යනු කුමක්දැයි ඉගෙනීමට මේ සම්බන්ධකය හරහා යන්න.

ප්‍රථමයෙන්ම කිව යුතුවන්නේ බොහෝමයක් ලිනක්ස් මාදිලි තුලදී mysql server එක එම මෙහෙයුම් පද්ධතිය ස්ථාපනය වන අවස්තාවේදීම පරිගණකයේ ස්තානගත වන බවයි. මෙසේ ඔබේ පරිගණකයේත් මෙම server එක ස්ථාපනය වී ඇත්දැයි බලාගැනීමට ඔබේ gnome desktop එකේ System->Administration->Services යන මාර්ගයේ ගොස් services configuration යන වින්ඩෝව විවෘත්ත කරගන්න.

ඉහත රූපයේ මෙන් එහි ඇති mysqld යන්න සොයා ගන්න. රූපයේ දිස්වෙන පරිදි කොල පාට රවුමෙන් කියවෙන්නේ mssql server එක ඔබේ පරිගණකයේ ක්‍රියාත්මකවේය යන්නයි. නමුත් බොහෝ වෙලාවට මෙම රවුම රතුපැහැ ගැන්වී තිබේ. එනම් එය ක්‍රියාත්මක නොවේ යන්නයි. මෙය ක්‍රියාත්මක කර ගැනීම ඉහත රූපයේ ඇති වින්ඩෝවේ තිබෙන start යන බොත්තම ඔබා කොල පාටින් දිස්වෙන Enable යන බොත්තම එබීමෙන් සිදු කර ගත් හැක. හරි දැන් ඔබේ ලිනක්ස් පරිගනකයේ mysql server වැඩ සටහන ක්‍රියාත්මක වේ.

ඉහත ආකාරයට ඔබේ පරිගණකයේ mysql server එක ස්ථාපනය වී නොමැති නම් system->administration->add/remove software හරහා ගොස් search වින්ඩෝවේ mysql යනුවෙන් type කර apply බොත්තම එබීම තුලින් ඔබට ඔබේ පරිගණකයේ mysql server වැඩසටහන ස්ථාපනය කරගත හැක.

නැත්නම් terminal එකේ root user වී (su ටයිප් කර ඔබේ root password එක ලබා දීම තුලින්) හන්තාන ලිනක්ස් හෝ fedora සංස්කරන වලදී නම්

[prompt]$ yum install mysql-server

ලෙසද උබුන්ටු වලදී නම්

[prompt]$ sudo apt-get install mysql-server

ලෙසද ලබා දීම තුලින් සිදු කරගත හැක.

ඔබ msql server ස්ථාපනය කරගත් පසු ප්‍රථමයෙන්ම ඔබ විසින් සිදු කර ගත යුතු කාර්‍ය්‍යක් පවතී. එනම් mysql server එකට password එකක් ලබාදීමයි. මේ සදහා ඔබේ terminal එක විවෘත්ත කරගන්න. ඉන් පසු පහත විධානය ලබාදීම තුලින් ඔබට අවශ්‍ය අළුත් password එකක් ලබා දීම සිදු කළ හැක.

[prompt]$ mysqladmin -u root password 'new-password'

ඔබට අළුත් database එකක් සාදා ගැනීම සදහා විදානය ලබා දෙන්න.

[prompt]$ mysqladmin -h localhost -u root -ppassword create database-name

Sql query ලිවීමට ඔබට අවශ්‍ය නම් ප්‍රථමයෙන් ඔබේ mysql server එකට login විය යුතුයි. ඒ සදහා පහත පරිදි type කරන්න.

[prompt]$ mysql -h localhost -u root -ppassword

ඉන් පසුව ලැබෙන mysql>prompt එකෙහි sql විධාන type කිරීම සිදු කළ හැක. වැදගත් කාරනයක් වන්නේ ඔබ ලබා දෙන විධාන සෑම එකක්ම semicolon ( ; ) එකකින් අවසන් විය යුතු වීමයි.

mysql> හි විධාන ලබාදීමට ප්‍රථමයෙන් එහි ඔබ සකස් කළ database එකක් එයට පෙන්වා දිය යුතුයි. ඒ සදහා

mysql> use database-name;

යනුවෙන් type කරන්න. ඉන්පසු ඔබට අවශ්‍ය query එකක් එහි type කර ගත හැක.

query ලිවීම හා mysql ගැන වැඩිදුර විස්තර කියවීමට MySQL on Linux Tutorial යන්න.

හන්තාන ලිනක්ස් පිළිබද ඇතුලත තොරතුරු නිර්මාපකයාගේ ඇසින්

හන්තාන ලිනක්ස් යනු ෆෙඩෝරා මෙහෙයුම් පද්ධතිය මත ගොඩ නැගූ සමීශ්‍රණ මෙහෙයුම් පද්ධතියකි.
එනම් මෙහිදි ෆෙඩෝරා රෙපොසිටරි  සහ වෙනත් බාහිර රෙපොසිටරි හරහා පැකේජ ලබා ගනි.

එලෙසින් අදාල නිකුතුව සඳහා අවශ්‍ය මූලික පැකේජ මෙන්ම යාවත් කිරීම්ද නිසි තත්ත්ව පරීක්‍ෂණයන් හරහා ඔබවෙත ලැබේ.

නිදහස් සහ විවෘත මෘදුකාංග වල කේතය ලබා ගත හැකි නිසා අවශ්‍ය කෙනෙක්ට එම කේතය හානිකර ලෙස සකසා යළි ඇසුරුම් කර (re-packaging)
අන්තර්ජාලයට මුදා හැරීමට අවකාශ ඇත. නමුත් ෆෙඩෝරා හරහා එන යාවත් කිරීම් එම ව්‍යාපෘතියේ තත්ත්ව පරීක්‍ෂණ ඉංජිනේරුවන් හරහා
ඔබට ලැබේ.

Red Hat හෝ Suse  වැනි පද්ධතියකට අදාල සමාගම් සමඟ සහායක ගිවිසුම් අත්සන් කර අවස්තාවක හැර, අනෙක් ඕනෑම අවස්තාවකදි
වෙනත් බාහිර පැකේජ ස්ථාපනයට ඔබට අවසර ඇත. ඒ ඔබේ නිදහසක්. නමුත් එවැනි කටයුත්තක් නිසා ඔබේ පද්ධතියේ ඇති වන ඕනෑම
අකර්මන්‍යතාවයක් සඳහා ඔබ අවදානම ලබා ගැනීමට සූදානම්ව එසෙ කළ යුතුයි.

එවැනි ක්‍රියාවකින් පසුව පද්ධතියේ සමහර මෘදුකාංග වල නිසි ක්‍රියාකාරිත්වයක් නොමැති වීම, පද්ධතියේ ආරක්‍ෂාව අවදානම් සහිත වීම, හෝ
වෙනත් හානියක් සිදු වුවහොත් පද්ධතිය මුලින්ම ස්තාපනය කළ පුද්ගලයාටවත් අදාල මෘදුකාංගවල නිර්මාපකයින්ටවත් දොස් පැවරිය නොහැක.

ඔබ හන්තාන ලිනක්ස් හෝ වෙනත් මෙහෙයුම් පද්ධතියක් සඳහා යාවත් කිරීම් ලබා ගන්නා විට ඒ සමඟ එන මෘදුකාංග එකිනෙක ගැලෙපීම් කර ඇත.
විශේෂයෙන්ම වෙළුම් අංක (version numbers). තෙවැනි පාර්ශවික යෙදුම් මඟින් පැරණි නිකුතුවන් සඳහා අදාල මොඩියුලයන් ලැබිය හැක.
ඔබ හන්තාන ලිනක්ස් 14 (14.1, 14.5, 15.6,.. ඔනම එකක්) භාවිත කරයි නම් ෆෙඩොරා 14 සඳහා අදාල උපදෙස් භාවිත කළ හැකියි.
උදා:  abc මෘදුකාංග හන්තාන 14.5 සඳහා ස්තාපනයට උපදෙස් අවශ්‍ය නම්.
 ගුගල් මත සෙවිමේදි Fedora 14 සහ  abc යන සෙවුම් වදන් භාවිත කරන්න.

තවද මෘදුකංගයක් ගැන විමසිමේදි හෝ අදහස් දැක්විමෙදි එම මෘදුකාංගයේ නිකුතුව කුමක්ද, මොන මෙහෙයුම් පද්ධතිය තුළද , වගේ තොරතුරු
දැන් වීමට කාරුණික වන්න.

හන්තාන මත දැනට නොමැති එනමුත් ඉදිරියේදි එක්විය යුතු යැයි හැගෙන මෘදුකාංග ඇත්නම් ඒබව දන්වන්න. අදාල මෘදුකාංගයේ නම, එම මෘදුකාංගයේ අවශ්‍ය තාවය,
අදාල මෘදුකාංගය නිමැවෙන ව්‍යාපෘතියේ වෙබ් අඩිවය වැනි තොරතුරු ලබා දෙන්න. එසේම එලෙස අත්‍යාවශ්‍ය මෘදුකාංගයක් හන්තාන මත ස්තාපනය කරන අයුරු මෙම සමූහයට දැන්වීම මඟින් අනෙක් අයටත් වැදගත් විය හැක.

ස්තුතියි,
--
Danishka Navin
http://danishkanavin.blogspot.com
http://twitter.com/danishkanavin
http://identi.ca/danishka
-- 
Subscribe to Hanthana User Group.
To post to this group, send email to hanthana-community@googlegroups.com
For more options, visit this group at
http://groups.google.com/group/hanthana-community?hl=en

~ Feel The Freedom ~
Web Site: http://www.hanthana.org
Blog : http://blog.hanthana.org
Identi.ca : http://identi.ca/hanthana
Twitter : http://twitter.com/hanthana

හන්තාන ලිනක්ස් පරිගණකයේ ස්තාපනය කරගන්නා අයුරු විඩියෝ දර්ශන මගින්

හන්තාන ඉංග්‍රීසි අතුරු මුහුනත ඇති විට පරිගණකයේ ස්ථාපනය කරන ආකාරය.



හන්තාන සිංහල අතුරු මුහුනත ඇති විට පරිගණකයේ ස්ථාපනය කරන ආකාරය.



මෙම වීඩියෝ දර්ශන නිර්මාණය කර සැමගේ ප්‍රයෝජනය සදහා youtube අඩවියට එකතු කළ මලින්ද ලක්නාත් සහෝදරයාට මගේ ස්තූතිය.

ලිනක්ස් වල අපට අවශ්‍ය මෘදුකාංගයක් කේතවල සිට compile කරගනිමු

මුලින්ම කියන්න තියෙන්නේ මෙම ක්‍රියාව සම්පුර්ණයෙන්ම සිදුකරගනු ලබන්නේ තමන්ගේ ලිනක්ස් සංස්කරනයේ ඇති terminal එක හරහායි. මුලින්ම ඔබට අවශ්‍ය මෘදුකාංගයක source code එක download කර ගත යුතුයි. මෙහිදී ඔබට අවශ්‍ය කරන මෘදුකාංගය සහිත වෙබ් අඩවියට ගොස් එහි ඇති download වැනි ස්ථානයකින් තමන්ගේ source code file එක මුලින්ම බාගතකරගන්න. ඉන්පසු භාගත කරගත් ස්ථානයට ගොස් එය tar.gz වැනි ආකරයට තිබේනම් (tar.gz යනු zip/rar වැනි ස්මපීඩිත ෆයිල් වර්ගයකි) එම ෆයිල් එක මත right click කර එය extract කර ගන්න. ඉන් පසු terminal එකෙන්, cd, command එක හරහා තමන් extract කර ගත් file එක තිබෙන ස්ථනයට යන්න. cd command එක ගැන ඉගෙනීමට මේ සම්බන්ධකය හරහා යන්න. මුලින්ම terminal එක වීවෘත්ත කරගෙන එහි su command එක මගින් ඔබේ root password එක ඇතුලත් කර root (වින්ඩෝස් වල administrator) වී පහත පියවර අනුගමනය කරන්න.

1. `cd' command එක යොදා ගනිමින් terminal එක හරහා ඔබ extract කර ගත් directory එක තුලට යන්න. cd command එක ගැන ඉගෙනීමට මේ සම්බන්ධකය හරහා යන්න.

2. `./configure` යනුවෙන් type කරන්න. මෙහිදී වැඩකටයුතු සිදුවී හමාර වීමට යම්කිසි කාලයක් ගතවේවි ඒ අතර තුර terminal එකේ සමහර පණිවිඩ දර්ෂනය වේවි.

3. දෙවෙනි පියවර සිදුවී අවසාන වූ පසුව terminal එකේ make යනුවෙන් සටහන් කරන්න. මෙම කමාන්ඩ් එක ලබා දීම තුලින් ඔබ භාගතකරගත් මෘදු කාංගය compile වීම ආරම්භවේ.

4.තුන්වන පියවර අවසන්වූ පසු make install විදානය ලබාදේන. මෙය මගින් ඔබේ පරිගණකයට ඔබ source code එකේ සිට compile කර ගත් program එක ස්ථාපනය කර දේවි.

1. `cd' to the directory containing the package's source code and type
`./configure' to configure the package for your system.
Running `configure' might take a while. While running, it prints
some messages telling which features it is checking for.

2.Type `make' to compile the package.

3. Optionally, type `make check' to run any self-tests that come with
the package.

4. Type `make install' to install the programs and any data files and
documentation.

5. You can remove the program binaries and object files from the
source code directory by typing `make clean'. To also remove the
files that `configure' created (so you can compile the package for
a different kind of computer), type `make distclean'. There is
also a `make maintainer-clean' target, but that is intended mainly
for the package's developers. If you use it, you may have to get
all sorts of other programs in order to regenerate files that came
with the distribution.

6. Often, you can also type `make uninstall' to remove the installed
files again.

මෙසේ මෘදුකාංගයක් source code එකේ සිට compile කිරීමෙන් සැලසෙන එක් වාසියක් වන්නේ ඔබට මෘදුකාංග ස්ථාපනය කර ගැනීමට අන්තර්ජාල සම්බන්ධතාවක් අවශ්‍ය නොවීමයි. ඔබට අවශ්‍ය මෘදුකාංගයෙහි code එක වෙනත් ස්ථානයකින් භාගතකරගෙනවිත් තමන්ගේ පරිගණකයේ සිට එය compile කර run කර ගත හැකිවීමයි.

පිටවාන

ලිනක්ස් මුල සිට සරලව ඉගෙන ගැනීමට කැමති අය කියවිය යුතුම තවත් සිංහල blog අඩවියක් දැන් තිබේ. එය නමින් පිටවානයි. මෙහි කතුවරයා ලිනක්ස් පිළිබදව ඉතා පැහැදිලි පාඩම් මාලවක් ඉදිරිපත් කරයි. ලිනක්ස් මෙහෙයුම් පද්ධතිය සහ ඒ ආශ්‍රිත දේ ගැන තවදුරටත් අධ්‍යනය කිරීමට කැමත්තක් දක්වන පාටකයන් හට මෙයින් මහගු පිටුවහලක් සැලසෙයි.

ලිනක්ස් වල MPlayer

ලිනක්ස් වල විවිධ වර්ගයේ movies හෝ audio files ධාවනය කරගැනීමට යොදා ගත හැකි මෘදුකාගයක් තමයි Mplayer කියන්නේ. මෙය ඔබේ පරිගණකයේ ස්ථාපනය කර ගන්න ආකාරය පිළිබද මම කලිනුත් සදහන් කරා. ඒ ලිපිය කියවීමට මේ සම්බන්ධකය හරහා යන්න. නමුත් එහි යම් කිසි සුළු අතපසු වීමක් සිදුවී ඇතැයි මට හැගෙනව එනම්. එනම් ඔබ Add/Remove Software යටතේ Mplayer යනුවෙන් සෙවීමක් කළ විට සමහර විටක එම රූප වල දක්වා ඇති පරිදි පැකේජටික ඔබට නොපෙන්වීම.
එසේ නොවන්නේ ඒ පැකේජ අන්තර්ජාලයේ තිබෙන තැන් ගැන විස්තර සෙවීමට තිබෙන repository පරිගනකය නොදන්නා කමයි. එම නිසා මුලින්ම එම repository ටික install කර ගෙන නැවතත් Mplayer කියා සෙවුම සිදු කර නැවතත් පෙර ලිපියේ පරිදි ඔබට පහසුවෙන්ම Mplayer එක ඔබේ පරිගනකයේ ස්ථාපනය කර ගැනීමට පුළුවන්.
මේසේ මෙම repository පිළිබද දත්ත ඔබේ පරිගනකයේ ස්ථාපනය කර ගැනීමට ඔබේ terminal එක විවෘත්ත කර ගෙන su(හන්තාන හෝ ෆිඩොරා වල) command එක type කර ඔබේ root password එක ලබාදී පහත command එක type කර ගන්න,

rpm -Uvh http://download1.rpmfusion.org/free/fedora/rpmfusion-free-release-stable.noarch.rpm

මෙහිදී මෙය ඔබේ පරිගනකයේ ස්ථාපනය කරන්නදැයි විමසාවි එයට y යනුවෙන් ලබා දී ඉදිරියට යන්න.

ඉන්පසු

rpm -Uvh http://download1.rpmfusion.org/nonfree/fedora/rpmfusion-nonfree-release-stable.noarch.rpm

ටයිප් කර පෙර පරිදිම අවශ්‍ය ස්ථානයේදි y යනුවෙන් සටහන් කරන්න.

මෙම repository ටික ඔබේ පරිගණකයේ ස්ථාපනය කර ගත් පසු පෙර ලිපියේ මම කියා ඇති පරිද්දෙන් Mplyer එක ස්ථාපනය කර ගත හැකි වේවි.

ඔබ එය විවෘත්ත කරගත් පසු සමහර විට පහත පරිදි message එකක් ඔබ videos විවෘත්ත කරන විට ලැබේවි.

Failed to open VDPAU backend libvdpau_nvidia.so: cannot open shared object file: No such file or directory

එය නැවැත්වීම සදහා ඔබ gnome Mplayer එක විවෘත්ත කරගෙන එහි Edit->Preferences ගොස් එහි Player tab එකේ තියෙන video output එකහි gl තෝරන්න. දැන් පුරුදු පරිදි කැමති වීඩියෝවක් ඔබේ ලිනක්ස් පරිගණකයේ ධාවනය කර ගන්න.

ලිනක්ස් වල තියෙන Chat Machine එක

ලිනක්ස් වල ඉදගෙන Internet භාවිතා කරන හුගක් අයට තියෙන ප්‍රශ්නයක් තමයි තමන්ගේ gmail account එකෙන් හරි yahoo account එකෙන් හරි chat කරන්න හරි හැටි message program එකක් නොදැන සිටීම. ඇත්තටම Hanthana, Fedora වගේ ලිනක්ස් පාදක මෙහෙයුම් පද්ධතිවලට එන default chat program එක තමා Empathy IM Client කියන්නෙ. Applications->Internet->Empathy IM Client යන මාර්ගයේ ගිහිල්ල මෙය විවෘත්ත කර ගන්න පුළුවන්. ඔබේ ලිනක්ස් පරිගනකයේ මෙය ස්ථාපනය කර ගෙන නැතිනම් System->Application->Add/Remove Software යටතේ empathy කියා දෙපාරක් find බොත්තම ඔබා පහත දැක්වෙන පැකේජටික පරිගණකයේ ස්ථාපනය කර ගන්න.

ඉන්පසු Empathy විවෘත්ත කරගෙන Edit->Accounts->Add යටතේ ඔබේ Email service එක තෝරා Account එකක් Create කරගන්න.

ඉන් පසු ඔබේ email account එකේ ID එකයි password එකයි දීල connect බොත්තම ඔබන්න. එච්චරයි. ඔබේ ඊමේල් එකේ තියෙන contact list එක එහි දර්ශනය වේවි. හරිම සරලයි. මෙහි ඇති වාසිය තමා ඔබට අවෂ්‍ය නම් තමන්ගේ Email accounts කිහිපයක තියෙන contact list මේකට ඇතුලත් කරගත හැකි වීම. ඒ නිසා කුමන වර්ගයක email account එකක් තිබුනත් තමන්ට කැමති වෙලාවක, ඒ ඒ ආයතනයට අදාල chat program එක යොදා ගන්නෙ නැතුව, එකවිට, අනිත් අයත් එක්ක chat කරන්න හරිම පහසුයි.

ලිනක්ස් වල Remote Desktop

හුගක් අය වින්ඩෝස් වල එන Remote Desktop එක ගැන අසා ඇති. තවත් අය එය පාචිච්චි කොටද ඇති. නමුත් ලිනක්ස් වලද මෙවැනිම Remote Desktop එකක් තිබෙන බව ඔබ දැන සිටියාද?

සමහර විට නොදැන සිටින්නට පුළුවන. එසේ නම් දැන් අප ලිනක්ස් තුලදී Remote Desktop එක භාවිතා කරන හැටි ඉගෙන ගනිමු.

ප්‍රතමයෙන්ම ඔබ ඔබේ පරිගණකයට IP address එකක් set කර ගත යුතුය. IP address එකක් set කිරීම පිළිබදව මා පලකළ ලිපියට පිවිසීමට මෙම සම්බන්ධකය යොදා ගන්න.



සරලවම ඔබට IP address එකක් set කර ගැනීමට ඉහත ලිපියේ දැක්වෙන ආකාරයටද පුළුවන. නැතහොත් Applications->System Tools හරහා ගොස් terminal එක විවෘත්ත කරගෙන එහි,

ifconfig eth0 192.168.1.1 255.255.255.0

යනුවෙන් සටහන් කිරීම තුලින්ද එය සිදු කර ගත හැක.

දැනටමත් ඔබේ පරිගනකයට ඇතුලත් වී ඇති IP address එකක් ඇත්දැයි බැලීමට terminal එකේ ifconfig යන command එක ලබාදී, පහත රෑපයේ මා දක්වා ඇති අකාරයට සදහන් වී ඇත්තේ ඔබේ පරිගණකයට දැනටමත් සම්බන්ධ වී ඇති IP address එක බලා ගන්න. එසේ නොමැති නම් මම ඉහත සදහන් කළ ආකාර දෙකෙන් එකක් යොදා ගනිමින් ප්‍රතමයෙන් IP address එකක් පරිගණකයේ ස්ථාපනය කර ගන්න.

හරි දැන් System->Preferences හරහා Remote Desktop වෙත පිවිසෙන්න. පහත රෑපයේ දැක්වෙන ආකාරයට සකස් කරගන්න.

ඔබ කැමති password එකක් ලබා දෙන්න.

දැන් මෙහි නිල් පාටින් දිස්වෙන IP address එක මත click කරන්න. එවිට තත්පර කිහිපයකින් Compose Message යනුවෙන් Window එකක් විවෘත්ත වේවි.

එහි ඇති ඔබේ IP address එකත් සමග අවසානය දක්වා ඇති කොටස copy කර ගන්න. (මෙහි ඔබේ IP Address එකෙන් පසුව ::5900 ලෙස ඇත්තේ remote desktop software එක communicate එකන port number එකයි. මෙම ලිපියේ port numbers පිළිබදව පැහැදිලි නොකරමි. එය සරල පාටකයෙකුට අවශ්‍යද නැත.)

ඉන් පසු Applications->Internet හරහා ගොස් Remote Desktop Viewer එක විවෘත්ත කරගෙන එහි වම් පස ඉහලින් ඇති Connect බොත්තම ඔබන්නන.

ඉන්පසු විවෘත්තවෙන window එකේ අර ඉහතින් ඔබ copy කර ගත් port number එකත් සමග ඇති IP Address එක paste කර find බොත්තම ඔබන්න. එවිට password එකක් විමසයි එයට ඔබ කලින් ලබා දුන් password එක ලබා දෙන්න. දැන් Remote Desktop Viewer තුලින් තමන්ගේම desktop එක දිස්වෙන බව වටහා ගන්න.

ඉහතින් සදහන් කලේ ඔබේ පරිගණකයේ සිට නැවත Remote Desktop Viewer හරහා ඔබේ පරිගණකයටම සම්බන්ධවීමයි. ඔබේ පරිගණකයේ සිට වෙනත් පරිගණකයකට සම්බන්ධ වීමට එම පරිගණකයේ IP Address එකත් සමග port number එක ද :: ලකුණු දෙකට පසුව ලබා දිය යුතුයි. මෙහිදී වැදගත් වන්නේ එම පරිගණකයේද port number එක ඔබේ පරිගණකයේ port number එකට සමාන විය යුතු බවයි. මෙහි default port number එක හැම විටම 5900 වන නිසා ඔබට ඒ හැටි port number එක ගැන තැකීමක් කිරීමට අවශ්‍ය වන්නේ නැත. එසේ වෙන්ත් පරිගණකයකට සම්බන්ද වීමට නම් එම පරිගණක දෙක ජාලගත කරගෙන තිබිය යුතුයි. මම මෙම ලිපිය ආරම්භයේදීම සදහන් කර සම්බන්ධකය හරහා ගොස් ඔබට එය සිදු කරගන්නා ආකරයද ඉගෙන ගත හැක.

තවත් ලිපියකින් ලිනක්ස් පරිගණකයේ සිට Remote Desktop Viewer හරහා Windows ඇති පරිගණකයකට සම්බන්ධ වීමටත්, එයින් වැඩ ගැනීමටත් ඉගෙන ගනිමු.

ලිනක්ස් වල සිංහල ස්තාපනය කර ගනිමු

ප්‍රතමයෙන්ම මට කියන්නට අවශ්‍ය වන්නේ මෙම ලිපිය වැදගත් වන්නේ ඔබ ලිනක්ස් මෙහෙයුම් පද්ධතිය ස්තාපනය කිරීමේදීම සිංහල භාෂාව ඔබ පරිගනකයේ ස්ථාපනය කරගෙන නැතහොත් පමිණි. මෙම ලිපියයට සමාන ලිපියක් මම මීට බොහෝ කලකට ඉහතදී ඇතුලත් කළ නමුත් එම ලිපිය ඇත්තේ බොහෝ දෙනා තවමත් හුරු පුරුදු නැති terminal එක හරහා සිංහල ස්ථාපනය කර ගන්නා ආකාරය පිළිබදවය. එම ලිපිය කියවීමට මෙම සම්බන්දකය හරහා පිවිසෙන්න.

මෙහිදී මම භාවිතා කරන්නේ System->Administration යටතේ ඇති Add/Remove Software මගින් ලිනක්ස් වලට සිංහල භාෂාව ඇතුලත් කර ගැනීම හා සිංහලෙන් යතුරු ලියනය කිරීම පිළිබදව කියා දීමටයි.

පෙර සදහන් කළ මාර්ගය ඔස්සේ Add/Remove Software වෙත යන්න. එහි ඇති search box එක තුල sinhala යනුවෙන් සදහන් කර find බොත්තම ඔබන්න. (මෙහිදී වම්පස package list එකක් තත්පර කිහිපයක් ගිය පසු දර්ශනය නොවේ නම් නැවත වරක් search box එක තුල sinhala යනුවෙන් පවතින විටදීම find බොත්තම ඔබන්න.)

ඉන්පසු පහත සදහන් පැකේජ පෙල ඉදිරියෙන් ඇති check box එක tick කර Apply බොත්තම ඔබා ඒවා ස්තාපනය කරගන්න.

Sinhala engine for IBus input platform.

Fonts for Sinhala language

Contributed input maps for sinhala

m-17n-db input maps for sinhala

Sinhala support

හරි දැන් ඔබේ ලිනක්ස් පරිගනකයේ සිංහල භාෂාව ස්ථාපනය වී ඇත.

දැන් අපි සිංහලෙන් යතුරුලියනය කරීම කරගන්නා ක්‍රමය සකස් කර ගන්නා ආකාරය බලමු.

ප්‍රතමයෙන් System->Preferences හරහා ගොස් Input Method යන්න විවෘත්ත කරගන්න. ඉන්පසුව රෑපයේ දැක්වෙන ආකාරයේ dialogue-box එකක් විවෘත්ත වේවි.

එහි Enable Input Method යන්න ඉදිරියෙන් ඇති check-box එක මත tick කර Use IBus යන්න මත click කර Input Method යන්න click කරන්න. එවිට පහත රූපයේ පරිදි IBUs Preferences යන dialogue-box එක විවෘත්ත වේවි. එහි Input Method යන tab එක මත click කර select an input method යන drop down menu එක click කරන්න.

එහි Sinhala;Sinhalese->Wijesekara හෝ ඔබ හදුනන සිංහල keyboard එකක select කරගන්න. ඉන්පසු Add බොත්තම ඔබන්න. හරි දැන් වැඩේ හරි. ඔබේ desktop එකේ පහත දැක්වෙන ආකාරයේ අයිකනයක් පැමිණ ඇතිබව වටහා ගන්න.

දැන් ඔබ, ඔබේ user account එකෙන් logout වී නැවතත් login වෙන්න. දැන් Open Office Writer වැනි මෘදුකාංගයක් විවෘත්ත කරගෙන Ctrl+space යතුරු දෙක එකවිට එබීමෙන් සිංහල යතුරුලියනය සක්‍රීය කර ගත හැක. නැවත English වලට මාරු වීමට එම යතුරුම ඔබන්න.

දැන් ඔබත් පහසුවෙන් ලිනක්ස් වල සිට සිංහලෙන් අකුරු ලියන්න.

වින්ඩෝස් මෘදුකාංග ලිනක්ස් වල වැඩ කරවන්න Wine යොදා ගන්න

බොහෝ ලිනක්ස් භාවිතා කරන අයට තිබෙන ප්‍රධානම ප්‍රශ්නය නම් තමන්ට අවශ්‍ය වින්ඩෝස් මෘදුකාංග ලිනක්ස් වල ධාවනය කර ගත නොහැකි වීමයි. එසේ වීමට හේතුව ලිනක්ස් මෙහෙයුම් පද්ධතිය සකස් කර ඇති binaries වලට වඩා වෙනස් binaries වින්ඩෝස් භාවිතා කිරීමයි (එය විය යුතු දෙයක් මොකද නැත්තනම් වින්ඩෝසුත් ලිනක්ස් වෙනවනේ...). නමුත් වර්තමානයේ බොහෝ වානිජ වෂයෙන් වැදගත් වන මෘදුකාංග නිපදවන්නේ ලිනක්ස් මෙහෙයුම් පද්ධතියට නොව වින්ඩෝස් මෙහෙයුම් පද්ධතියටයි. එයට හේතුව වන්නේ ලොකයේ බොහෝ දෙනෙකු භාවිතා කරන මෙහෙයුම් පද්ධතිය තවමත් වින්ඩෝස්ම වන බැවිනි.

නමුත් අප open source කදවුරට අයත් පුර වැසියෝ වන්නෙමු. යම් ස්ථානයකට යාමට ඇත්තේ එකම මාවතක් නොවන්නාක් මෙන් ලිනක්ස් වලද වින්ඩෝස් මෘදුකාංග ධාවනය කරවීමට සමත් තාකෂණයක් දැන් ඇත. Wine තාකෂණය නිර්මාණය කිරීම ආරම්භ වූයේ වසර කිහිපයකට පමණ පෙරය. එය නවතින මෙහෙයුමක් නොවේ. එය දිනෙන් දින වර්ධනය වන මෙහෙයුමකි. විශේෂයෙන්ම ලොකයේ විවිධ රටවල ජීවත්වෙන open source හවුලේ සාමාජිකයන් මෙහි විවිධ කේත කොටස් දැන් මේ මොහොත වන විටත් සකස් කරමින් ඉදිරියට වින්ඩෝස් ආධිපත්‍ය හීන කිරීමට අඩිතාලම දමමින් සිටී.

වින්ඩෝස් වල ධාවනය වන මෘදුකාංගයක් තව දුරටත් ලිනකස් වල ධාවනය කරගැනීම ප්‍රශ්නයක් නොවේ. Wine ඔබේ ලිනක්ස් මෙහෙයුම් පද්ධතියේ ස්ථාපනය කරගන්න. මෙයට ඔබේ පරිගණකයේ අන්තර්ජාල පහසුකම තිබිය යුතුය.

Wine ස්ථාපනය කර ගැනීමට ඔබ terminal එක විවෘත්ත කරගෙන එහි yum install wine ලෙස ඔබ fedora භාවිතා කරනව නම් type කරන්න, root password එක ලබා දී ඉදිරියට යන්න. ඔබ Ubuntu වැනි Debian ලිනක්ස් මත පාදක වූ මෙහෙයුම් පද්ධතියක් භාවිතා කරනව නම් # apt-get install wine ලෙස type කර පෙර මෙන් root password එක ලබාදී wine ස්තාපනය කර ගන්න. ඉන්පසු ලිනක්ස් විසින් ඉබේම wine ස්තාපනය කිරීම සදහා බාගත කර යුතු packages වර්ග සොයා බලයි. ඊටත් පසුව ඔබෙන් ඒවා භාගත කර ස්ථාපනය කරීමට අවසර ඉල්ලයි. එතනට y ලෙස ලබාදෙන්න. අවසානයේ wine ස්තාපනය වී complete වේවි.

වැඩ් හරි, දැන් ඔබේ gnome desktop එකේ Applications වල wine ලෙස මෙනුවක් දකින්න ලැබේවි.

දැන් තමන්ට අවශ්‍ය වින්ඩෝස් මෘදුකාංගයක exe file එකක් ගන්න. එය මත right click කර ලැබෙන මෙනුවෙන් Open with Wine Windows program loader මත Click කිරීමෙන් සරලව වින්ඩෝස් වලදී ඔබ මෘදුකාංග ස්තාපනය කරන විට ලැබෙන dialogue-boxes ටික ලැබේවි. ඉතින් ඊට පස්සෙ කරන්න තියෙන ටික ඉතින් හැමෝම දන්නවනේ.

ඔන්න ඉතින් ඔය විදියට දැනට ලිනක්ස් වලට අත තියන්නවත් කැමති නැති අයටත් ලිනක්ස් වල ඉදන් වැඩ කරන්න පටන් ගන්න පුළුවන්. වැඩේ හරි සරලයි.

වැඩි විස්තර සදහා WineHQ වෙබ් අඩවියට පිවිසෙන්න. 

ලිනක්ස් වලදි නෙට්වර්ක් port එකට IP Address එකක් ලබා දෙමු

සාමාන්‍යයෙන් Windows වලදි තමන්ගෙ Network Card එකේ තියෙන Ethernet Port එකට IP Address එකක් ලබා දෙන විදිහ හුගක් අය දන්නව. ඒ වුනාට ලිනක්ස් භාවිතා කරන සමහර අය එහෙම IP Address එක ලබා දෙන්නෙ කොහොමද කියල දන්නෙ නැහැ. මොකද ලිනක්ස් කියන්නෙ බොහෝ දෙනා භාවිතා කරන මෙහෙයුම් පද්ධතියක් නොවන නිසා. කොහොමින් කොහොම හරි ලිනක්ස් කම්පියුටර් එකක ඉදන් තමන්ගෙ Ethernet Port (සරලව කිව්වොත් RJ-45 ජැක් එක සම්බන්ද කරන තැනට) එකට IP Address එකක් ලබා දෙන එක හරිම පහසුයි. ඒක කරන්න ඔබ Gnome desktop එක භාවිතා කරනව නම් System->Administration->Network හරහා ගොස් තමන්ගේ root password එක ලබා දුන්නාට පසු විවෘත්ත වන dialog-box එකේ eth0 කියන නම මත double click කරන්න.
 

එවිට විවෘත්ත වන Ethernet Device කියන Dialog-box එකේ Statically Set IP Address කියන තැනට තමන්ගේ IP Address එකයි Subnet Mask එකයි දීල ඔබේ machine එක restart කරගත්තහම ඔබටත් වැඩේ සරලව කරගන්න පුළුවන්.
 

පස්සෙ ඉතින් ඔබේ කම්පියුටරේ ඉදන් වෙනිං කම්පියුටර් එකකට data send කරන්න terminal එක open කරල data packets ටිකක් ping කරල බලන්න. හැබැයි මෙතනදි වැදගත් කාරනාවක් වෙන්නෙ ලිනක්ස් වලදි terminal එකෙන් data ping කරන කොට ඒක නවතින්නෙ නැතුව දිගටම යනව. වින්ඩෝස් වලදි නම් එහෙම නැහැ තමා. ඒක නවත්ත ගන්න එක cntl+c ඔබල කරගන්න. වින්ඩෝස් වලදි Network Address එක එහෙම බලාගන්න command prompt එකේ ipconfig ටයිප් කරල වගේ ලිනක්ස් වල තියෙන්නෙ ifconfig කියන විදානයයි.

ලිනක්ස් වලට NetBeans දාගනිමු

මුලින්ම ඔබ NetBeans ඔබේ ලිනක්ස් මෙහෙයුම් පද්ධතිය අනුව බාගත කරගන්න. NetBeans අඩවියෙන් ඔබ බාගත කර ගන්නේ .sh යන extension එක ඇති file type එකකි. මෙය executable file type එකකි. නමුත් මෙහිදී ඔබ විසින් chmod විදානය ලබා දීමෙන් එම බාගත කර ගත් file type එකේ permissions executable ආකාරයට වෙනස් කර ගන්න.

(සරලවම ඔබේ termonal එකෙන් ඔබ NetBeas බාගත කරගත් folderය වෙතගොස් chmod +x එක ලබාදෙන්න) වැඩිදුරටත් ලිනක්ස් වල file permission වෙනස් කරගන්නා හැටි දැන ගැනීමට මෙතනින් යන්න. ඉන් පසු ඔබේ terminal එකේ එම NetBeans බාගත කරගත් තැනම සිට ./ යන විදානය ලබා දෙන්න. එවිට ඔබේ NetBeans Setup එක Windows වලදී මෙන් ආරම්භ වේවි. අවශ්‍ය දෙවල් ටික select කරල ඔබත් NetBeans ඔබේ Linux පරිගණකයේ ස්තාපනය කර ගන්න. 

 

 

ඔබ කැමතිම Video Formats ලිනක්ස් වල Play කිරීමට MPlayer

ලිනකස් මෙහෙයුම් පද්ධතිය භාවිතා කරන සාමාන්‍ය පරිෂීලකයාට තිබෙන අපහසුතා අතුරෙන් එකක් නම් තමන් කැමති video ෆයිල් වර්ගයක් ලිනක්ස් වල play කර ගැනීමේ අපහසුතාවයයි. නමුත් MPlayer මෘදුකාංයෙන් මෙම අපහසුතාවය මගහරවා ගත හැක. මෙම player එක මගින් අප සාමාන්‍යතායෙන් භාවිතා කරන flv, mpg, mp4, wmv වැනි ඕනෑම video format එකක files play කර ගත හැකිය.


මෙම player එක පරිගණකයේ ස්ථාපනය කර ගැනීමටද වැඩි දැනුමක් අවශ්‍ය නැත.

නමුත් මෙය භාගත කර ගැනමට internet සම්බන්දතාවය අවශ්‍ය වේ.

ඔබ gnome desktop එක භවිතා කරයි නම් system->Administration->Add/Remove Software යටතේ විවෘත්ත වන වින්ඩෝවේ MPlayer යනුවෙන් search කරන්න එහි ඇති පහත සදහන් පැකේජ ස්තාපනය කර ගන්න,

An MPlayer GUI,a full featured binary
An MPlayer GUI,common files
Movie player playing most video formats and DVDs
MPlayer common files

එය සිදුකිරීම සිංදුවක් අසන තරමටම පහසුවේ. MPlayer එක ගැන තව දුරටත් ඉගෙනීමට එහි help එක භාවිතා කරන්න.

වැඩිදුර ඉගෙනීමට MPlayer Documentation එක කියවන්න.

මෙම ලිපිය පිළිබදව සිදුකළ නිවැරදි කිරීමක් දැන ගැනීමට මෙම සම්බන්ධකය හරහා පිවිසෙන්න.

Server කියන්නෙ මොහොකටද?

බොහෝ දෙනා අසා ඇති එහෙත් බොහෝ දෙනෙකුට තේරුම් ගැනීමට අපහසු වචනයක් වන්නේ පරිගණක server යන වචනයේ අර්තයයි. අන්තර්ජාලය භාවිතා කරන බොහෝ අය මෙම වචනය අසා ඇතුවාට කිසිදු සැකයක් නැත.

ඇත්තටම මොකක්ද මේ සර්වර්?

සර්වර් යන්න පැහැදිලි කර ගැනීමට එතරම් අපහසු නැත. කිමද මෙම ඉංග්‍රීසි වචනයේ අර්තයෙන්ම එහි තේරුම ගත හැකි බැවිනි.

සර්වරයක් යනු සරළ ලෙස ගත්තොත් පරිගණකයකි. ඔව් එය පරිගණකයකි. උදාහරණයක් ලෙසට දැනට මේ ලිපිය කියවන ඔබේ පරිගණකයටද සර්වරයක් බවට පත් විය හැක.

දැන් server යන ඉංග්‍රීසි වචනයේ අර්තය ගනිමු.

server යන පදයේ අර්තය කොටින්ම කිව්වොත් “ලබාදෙන්නා” යන්නයි.

“පරිගණක සර්වරයක්” යනු යම්කිසි පරිගණකයක්, එම පරිගණකය, තුළ ඇති සේවාවක් වෙනත් පරිගණකයකට ලබාදෙන උපකරණයකි.

මා මෙහි විශේෂයෙන් උපකරණයක් ලෙස සදහන් කර ඇතත්, ඇත්ත වශයෙන්ම ගත හොත් මෙම “උපකරණය” යනු තවත් එක් සාමාන්‍ය පරිගණකයකි.

මෙය ඔබ එදිනෙදා ජීවිතයේදී යොදාගන්නා පරිගණකය විය හැක. දැනට පවතින තාකෂණයේ දියුණුව සමග සලකා බලද්දී අතේ ගෙන යන ඔබේ ජංගම දුරකතනයටද සර්වරයක් බවට පත්කළ හැක.

උදාහරණයක් මගින් තවදුරටත් සර්වර් යන්නෙහි අර්තය පැහැදිලි කරගන්න. මා මෙය හදුන්වන්නේ රජයේ සේවක උදාහරණය යනුවෙනුයි.

ඔබ සැවොම රජයේ සේවක යන්නෙහි අර්තය දනී. එනම් පොදු මහජනතාවට සේවය කිරීමට බැදී සිටින තැනැත්තා අප හදුන්වන්නේ රජයේ සේවකයා යනුවෙනුයි. එනම්,

මිනිසුන්ට යම් සේවයක් ලබා දීමට සැදීපැහැදී සිටිනා තවත් එවැනිම මිනිහෙක්

පරිගණක සර්වරයත් එසේමයි.

යම් පරිගණකයකට මුද්‍රණ යන්ත්‍රයක් සම්බන්දව ඇතැයි සිතන්න. පරිගණකයෙන් මුද්‍රණ කටයුතු කර දීම එම පරිගණකයෙන් කරන සේවාවකි. ඔබ නිවසේ තවත් පර්ගණක කිහිපයක් ඇතැයි සිතන්න ඔබ එවා ජාල ගත කර ඇත. එහි එක් පරිගණකයකට මම පෙර කීවාසේ මුද්‍රණ යන්ත්‍රය සවිකර ඇත. ඔබ වෙනත් පරිගණක වලට එම මුද්‍රණ යන්ත්‍රය පාවිච්චි කරන්නට ඉඩ ලබා දී ඇතැයි සිතන්න.

සරලව ගතහොත් ඔබ එම මුද්‍රණ යන්ත්‍රය සියළු පරිගණක සදහා හවුලේ (share කර) තබා ඇත. එසේනම් ඔබ වෙනත් පරිගණකයක සිට ලිපිය මුද්‍රණය කරීමට, ඔබ සිදු කරන්නේ, ඔබ වැඩ කරනා පරිගණකයේ සිට එම හවුලේ තබා ගත් මුද්‍රණ යන්ත්‍රය තෝරා එමගින් පිටපත මුද්‍රණය කරවා ගැනීමය.

දැන් අප මෙම මුද්‍රණ යන්ත්‍රය සම්බන්ද කොට තැබූ පරිගණකය සලකමු. එම පරිගණකය මගින් වෙනත් පරිගණකයකට මුද්‍රණ කටයුතු කරදීමේ සේවාව පවත්වාගෙන යයි. එයට සර්වරයක් යයි කියනු ලැබේ.

දැන් ඔබේ නිවසේ අන්තර්ජාලයට සම්බන්ද පරිගණකයක් ඇතැයි සිතන්න. ඔබ අන්තර්ජාල පහසු කම එම පරිගණකය හරහා වෙනත් පරිගණකයකට ලබා දීමට අදහස් කර ඇතයි සිතන්න. එසේ නම් එම අන්තර්ජාලයට සම්බන්ද පරිගණකයද සර්වරයක් බවට පත්වී ඇත. එනම් අන්තර්ජාලය වෙනත් පරිගණක වලට ලබාදීමේ සේවාව එම පරිගණකයෙන් සිදුවන නිසාය.

ඔබ දැන් මේ කියවන ලිපිය ලබාදෙන්නේද සර්වර් පරිගණකයකිනි. එනම් එම පරිගණකයෙන් සිදුකරන්නේ ඔබ වෙබ් බ්‍රව්සරයක් හරහා ඉල්ලූ වෙබ් පිටුව ඔබ වෙත ලබාදීමයි. මෙවැනි පරිගණකයකට විශේෂයෙන් web server එකක් යයි කියයි.

එසේ නම් දැන් ඔබට සර්වරයක් යනු කුමක්දැයි සරලව පැහැදිලි වුවා කියා සිතමි.